Haftowany słoiczek

 

Słoiczek na nitki, podpatrzone z jakiegoś bloga nie pamiętam z jakiego, jak sobie przypomnę to dopiszę. Miałam dość tych wszystkich niteczek walających się po całym pokoju. Ostatnio spodobały mi się hafty kaszubskie, więc wybrałam jeden z nich, przedstawiający tulipany.

Malarstwo tablicowe - szkoła sądecka

 Malarstwo tablicowe w Małopolsce  - 1350 – 1510 

Są to malowidła wykonane na desce farbami temperowymi na podkładzie kredowym. Zazwyczaj są to anonimowe dzieła, kopiowane na szeroką skale.Rzadko występowały jako samodzielny obraz, najczęściej wchodziły w skład ołtarza.Najczęściej przedstawiona sceny z Pisma Świętego, np. z życia i męki Chrystusa i z życia Marii. Przestawiano także sceny z życia świętych i męczenników, oparte na podań – Złota legenda. Pojawiają się też niekiedy sceny  z historii Polski, np. cykle legend o świętych polskich – Wojciechu, Jadwidze, Stanisławie. Sceny te zawierają niejednokrotnie historyczny opis zdarzeń współczesnych.

Tematyka świecka należała w Polsce do zjawisk wyjątkowych. Unikalny przykład wychodni poza ramy malarstwo tablicowego. Są to sceny rycerskie przedstawione w malowidłach ściennych. Znajdują się w wieży obronnej w Siedlęcinie na Śląsku.  (II poł. XIV).

Znamy także malarstwo portretowe przejawiające się w innej formie. Były to przedstawienia fundatorów dzieł sztuki, małe figurki, malowane w zmniejszonej skali w stosunku do osób boskich, najczęściej w modlitewnej postawie klęczącej, w dolnych partiach obrazu. Występują one najczęściej w malowanych epitafiach. Są bardziej samodzielne, będące oddzielnymi obrazami nie wchodzące w skład kompleksu ołtarzowego.  

Tło zamiast pejzażu lub wnętrza mieszkalnego jest  złote – gładkie lub ozdobione wyciskane wzorem geometrycznym bądź roślinnym. Jednak zawsze jest to płaska powierzchnia, zamykająca obraz w górnej jego partii. Złoto tło to symbol niebiańskiej doskonałości.

Małopolskie malarstwo podlega wpływa czeskim. Niewiele zachowało się dzieł z XIV wieku.  Zachował się wprawdzie fragment dawnego ołtarza w Dębna, z II pol. XIII w., reprezentujące tradycje włosko – bizantyjskie. Od XIII wieku fundowano na tym terenie liczne obrazy, jednak nie przetrwały do naszych dni. Pierwszy obiekt pochodzi z początku XV wieku i należą do stylu miękkiego.[1] Są to skrzydła ołtarzowe z Trzebuni. (Muzeum w Krakowie).

Wpływy czeskie w Małopolsce ujawniają się w latach dwudziestych i trzydziestych XV wieku. 

Szkoła sądecka.

·        Obrazy pochodzące z lat 1440 – 60, reprezentuje odmienny wariant stylowy w malarstwie środkowoeuropejskim, okres przejściowy między stylem miękkim a realizmem II poł. XV w.

·        Działali na terenie Małopolski, a w szczególności rejon Podkarpacia i pogranicza dawnych Górnych Węgier (obecna Słowacja).

·        Główne dzieła: fragmenty ołtarzy z Ptaszkowej, Niedzicy i Nowego Sącza, ołtarze Maciejowca i Łopusznej oraz „Ukrzyżowanie z Korzennej.

·        Cechy: dążenie do trójwymiarowości przestrzennej, przy jednakowym zachowaniu linearyzmu, tendencja do powielania określonych scen i typów ikonograficznych, ograniczona gama barwna, hieratyzm postaci w głównych scenach ołtarzy, ekspresyjność oparta na powtarzającym się reperaturze wyrazistych póz, mimiki, i gestykulacji.

·        charakterystyczne są cechy wspólnego warsztatu i wykazujących indywidualne, rodzinne poczucie formy. Naiwny realizm, duża ekspresyjność, podkreślona wyrazistością, choć uproszczoną mimika postaci. W zakresie modelunku materii i bryły przejmują kanony miękkiego stylu, wprowadzając do swych obrazów ostro zarysowane, sztywno załamujące się draperie i fałdy szat.

·        Niezwykle prostymi środkami ekspresji potrafili ci malarze wyrazić różnorodnością nastrojów – od surowego dramatyzmu, przejawiającego się w „Ukrzyżowaniu” z Korzennej, do lirycznego ciepła sceny „Adoracji Dzieciątka” z ołtarza w Ptaszkowej.

·        Dużą role odegrał warsztat Mistrza Opłakiwania. Jego obrazy służyły za wzorzec dla wielu typów postaciowych powtarzających się w dziełach szkoły sądeckiej.

·        Mistrz Tryptyku Św. Trójcy  (Mistrz Chórów) – przedstawienia pejzażowe, wyróżnia to artystę na tle malarstwa krakowskiego XV wieku.  

Adoracja Dzieciątka z ołtarza z Ptaszkowej.  Ok. 1440.

Mistrz Tryptyku Św. Trójcy – Św. Eustachy na łowach, kwatera Tryptyku Św. Trójcy. 1467 – Wawel

Opłakiwanie z Czarnego Potoku,
ok. 1450

Opłakiwanie z Chomranic, ok. 1440. Mistrz Opłakiwania. Nastrój skupienia, powściągliwości i smutku.

Mistrz Opłakiwania – Pieta 1450

Ukrzyżowanie z kościoła parafialnego w Korzennej  - 1450 r.

---

[1] kierunek artystyczny w sztuce gotyku, występujący około roku 1400.  Cechuje się  przede wszystkim dekoracyjny rytm linearny, widoczny jest naturalizm detalu, dbałość o precyzję. Szczególna miękkość, wyrażająca się głównie w dekoracyjnym spływie draperii i płynności wszystkich elementów kompozycji. Formy łączą się w harmonijną całość.